Καλεντερίδης : Πώς ερμηνεύονται οι δηλώσεις Ερντογάν για τη Συνθήκη της Λοζάνης

Ο Μουσταφά Κεμάλ το 1930, πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας, επτά χρόνια μετά τη Συνθήκη της Λοζάνης, έχοντας δεξιά του τον Ισμέτ Ινονού

Για τους περισσότερους Τούρκους, η Συνθήκη της Λοζάνης αποτελεί τη

«συμβολαιογραφική πράξη» ίδρυσης του τουρκικού κράτους και της Τουρκικής Δημοκρατίας και κανείς μέχρι τώρα, πολιτικός ή ιστορικός, δεν διανοήθηκε ποτέ να την αμφισβητήσει συνολικά.

Το έκανε ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, μιλώντας στην 27η Σύνοδο των προέδρων των κοινοτήτων (μουχτάρηδων) στο Προεδρικό Μέγαρο.

Ο Ερντογάν στη δήλωσή του αμφισβήτησε ότι η Συνθήκη της Λοζάνης ήταν μια νίκη της Τουρκίας, όπως παρουσιάζεται από τους κεμαλιστές, και για να δικαιολογήσει τη θέση του αυτή αναφέρθηκε στα νησιά του Αιγαίου, τα οποία, κατά την άποψή του, ήταν τουρκικά και κακώς παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα με την εν λόγω συνθήκη.

Τούρκοι γιορτάζουν τη Συνθήκη της Λοζάνης εκεί όπου υπογράφηκε (φωτ. αρχείου: EPA / Fabrice Coffrini, 2005)

Όσον αφορά την επίθεση στους κεμαλιστές, απομυθοποιώντας τον Μουσταφά Κεμάλ και τον Ισμέτ Ινονού (συντονιστής από την Άγκυρα ο πρώτος, διαπραγματευτής στη Λοζάνη ο δεύτερος), ο Ερντογάν επιχειρεί δυο πράγματα. Το πρώτο είναι η αποδυνάμωση και η άσκηση πίεσης στην κεμαλική αντιπολίτευση, εν όψει εσωτερικών εξελίξεων και αναφερόμαστε στη μετεξέλιξη της Τουρκίας σε Προεδρική Δημοκρατία, με αυξημένο το ρόλο του Ερντογάν.

Το δεύτερο είναι πιο σύνθετο. Ο Ερντογάν και οι συν αυτώ θεωρούν την εμφάνιση των Νεοτούρκων και στη συνέχεια του Μουσταφά Κεμάλ και των κεμαλιστών στο πολιτικό προσκήνιο της Τουρκίας, ως μια συνομωσία σκοτεινών κύκλων εις βάρος του τουρκικού έθνους και τη δημιουργία του νέου τουρκικού κράτους στα σημερινά σύνορα της Τουρκίας, ως ένα φέρετρο στο οποίο έθαψαν και φυλάκισαν την μεγάλη Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Ο Ερντογάν, με τη δήλωσή του αυτή, θέλει να θάψει στην κυριολεξία τον Μουσταφά Κεμάλ και τον Ισμέτ Ινονού και να τους κατατάξει σε εκείνους που οδήγησαν στην υποβάθμιση του τουρκικού έθνους στην τουρκική ιστορία.

Θέλει επίσης να ξεθάψει και να ανασυστήσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία και να ανάγει τον εαυτό του στην σημαντικότερη ηγετική φυσιογνωμία στην Ιστορία του μεγάλου τουρκικού έθνους, μετά τον Μωάμεθ των Πορθητή και ίσως μετά τον Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή.

(Φωτ.: EPA)

Για να μην παρεξηγηθούμε, οι ανωτέρω χαρακτηρισμοί είναι των νεοοθωμανών και όχι του συντάκτη.

Φυσικά όλα αυτά δεν ξεφύτρωσαν από το πουθενά. Ο Ερντογάν είναι στην κυριολεξία θύμα του «Σχεδίου 2023», που συνέταξαν μεγαλοϊδεάτες νεοοθωμανοί, με βάση το οποίο, εκατό χρόνια μετά την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας (με τη Συνθήκη της Λοζάνης), η Τουρκία θα πρέπει να γίνει ξανά πολιτική, οικονομική και στρατιωτική υπερδύναμη, μέλος του νέου Συμβουλίου Ασφαλείας, εκπροσωπούσα το μουσουλμανικό κόσμο, για να ορίζει η ίδια τις τύχες του κόσμου, χωρίς να δέχεται διαταγές από κανέναν.

Όμως, εκτός από το «Σχέδιο 2023», θα πρέπει να δούμε το γιατί τώρα.

Ο Ερντογάν καλείται να αντιμετωπίσει τα εξής, σε επίπεδο πολιτικών και γεωπολιτικών εξελίξεων. Πρώτον, την ίδρυση του δεύτερου κουρδικού κράτους στο μαλακό υπογάστριο της Τουρκίας, στη βόρεια Συρία. Η ίδρυσή του αποτελεί στην ουσία μια μεγάλη γεωπολιτική ανατροπή και απειλεί όχι μόνο την ενότητα του τουρκικού κράτους, αφού δημιουργεί προϋποθέσεις για την ομοσπονδοποίηση της Τουρκίας και την ίδρυση στο έδαφός της του τρίτου αυτόνομου κουρδικού κράτους, αλλά και το ίδιο το «Σχέδιο 2023».

Για να αντιληφθούμε το μέγεθος της απειλής, αρκεί να σκεφθούμε ότι η Τουρκία χτίζει το τρίτο σε μέγεθος τείχος του κόσμου, με μήκος περίπου 700 χλμ., στα σύνορα με τη Συρία.

Και ένα τέτοιο τείχος δεν το χτίζεις για να τονώσεις τον κατασκευαστικό τομέα (sic). Το χτίζεις για να αντιμετωπίσεις μια απειλή.

Τουρκικά τανκς στα σύνορα με τη Συρία (Φωτ.: EPA)

Δεύτερον, τις εξελίξεις που θα δρομολογήσει στο ζήτημα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού. Η Τουρκία, παρά το μέγεθός της, αντιλαμβάνεται ότι στο Κυπριακό είναι σχεδόν μόνη της. Εκεί που σχεδίαζε, με βάση του «Σχέδιο 2023», να μετατρέψει την ανατολική Μεσόγειο στην κυριολεξία σε μια μουσουλμανική λίμνη, υπολογίζοντας ότι θα βρίσκονται στην εξουσία οι ομοϊδεάτες της Μουσουλμανικής Αδελφότητας σε Αίγυπτο, Λωρίδα της Γάζας και Συρία, τώρα, με την λύση του Κυπριακού, θα αναγκαστεί να αναγνωρίσει την πλήρη ΑΟΖ της Μεγαλονήσου, εξέλιξη που θα επηρεάσει τις διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και τις ελληνικές θάλασσες.

Γι’ αυτό έγινε η συγκεκριμένη αναφορά από τον Ερντογάν, με την οποία αμφισβητεί τη Συνθήκη της Λοζάνης και άρα την κατοχή των νησιών του Αιγαίου από την Ελλάδα.

Υπάρχουν και άλλα ζητήματα που απασχολούν τον Ερντογάν, τα οποία τον ώθησαν να προβεί σε αυτές τις δηλώσεις, όπως οι διαπραγματεύσεις με την ΕΕ για το Προσφυγικό, όπου ο εκβιασμός της Τουρκίας για παραχώρηση της βίζας στους Τούρκους πολίτες μέχρι τον Οκτώβριο δεν έπιασε και η ΕΕ φαίνεται αποφασισμένη να επιμείνει στην εκπλήρωση των 72 προαπαιτουμένων, για να προχωρήσει σ’ αυτό το βήμα.

Επίσης, υπάρχει και η πίεση που ασκείται προς την Τουρκία από τη Moody’s, που υποβίβασε την τουρκική οικονομία, με ό,τι σημαίνει αυτό, εναντίον της οποίας επιτέθηκε με βαρύτατους χαρακτηρισμούς ο Ερντογάν στην ίδια ομιλία, χτυπώντας το σαμάρι για να ακούσει ο γάιδαρος.

Το σαμάρι είναι η Moody’s και ο γάιδαρος οι ΗΠΑ και οι… κύκλοι τού διεθνούς κεφαλαίου.

Να σημειωθεί ότι και πάλι οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας είναι τεταμένες, όχι μόνο λόγω της υποστήριξης που συνεχίζουν να παρέχουν οι ΗΠΑ στους Κούρδους της Συρίας, αλλά και λόγω της επικείμενης επίσκεψης Πούτιν στην Άγκυρα, για να τεθεί επί τάπητος και να ληφθούν αποφάσεις για τον αγωγό Turkish Stream, που απειλεί στρατηγικά συμφέροντα της Δύσης και των ΗΠΑ.

Το ζήτημα είναι τεράστιο και μεγάλης σημασίας για την Ελλάδα και απαιτεί σοβαρότητα απ’ όλους.

ΥΓ: Εκεί στο ΥΠΕΞ, καλό είναι οι διπλωμάτες να ενημερώνουν και να προφυλάσσουν τους πολιτικούς τους προϊσταμένους. Ορισμένες από τις δηλώσεις τους είναι για τα πανηγύρια. Πονάει το κεφάλι μας με τέτοιες ανοησίες.

Σάββας Καλεντερίδης

pontos-news.gr