Χρηματοδότηση των ταλιμπάν από εταιρείες καλλυντικών

Γράφει ο Γεώργιος Αϊβαλιώτης 
Αναλυτής γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής ασφάλειας Tι κοινό έχουν ένα κατάστημα με καλλυντικά προϊόντα στη Γαλλία και η Επαρχία Nangarhar στο νότιο τμήμα του Αφγανιστάν; Το ταλκ. Το λευκό ορυκτό, το οποίο υπάρχει σε αφθονία στην πιο καθαρή μορφή του στο Αφγανιστάν, χρησιμοποιείται για την παραγωγή καλλυντικών, χαρτιού, κεραμικών και μπογιάς. Μια ευρωπαϊκή έρευνα αποκαλύπτει ότι ένα μέρος του ταλκ που καταναλώνεται στην Ευρώπη και στο υπόλοιπο τμήμα του πλανήτη χρηματοδοτεί την εξέγερση των Taliban και των τζιχαντιστών της «IS» στην Επαρχία Nangarhar, ενώ παράλληλα ενισχύει τη διαφθορά στη χώρα.

Σύμφωνα με απόρρητη Έκθεση διεθνούς οργάνωσης που εδρεύει στο Αφγανιστάν η οποία ωστόσο δεν επιθυμεί v’ αποκαλυφθεί το όνομά της και το 2014 οι φόροι στο ταλκ απέφεραν στους Taliban περίπου 22 εκατ. δολάρια (για εκείνη τη χρονιά).

Το ανωτέρω φέρνει στην επιφάνεια τις προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει το Αφγανιστάν στον τομέα της διακυβέρνησης, τη στιγμή μάλιστα που στις 4 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες 2ήμερη Διάσκεψη δωρητών για το Αφγανιστάν, στην οποία συμμετείχαν 70 κράτη και 30 οργανώσεις.

Εως τη δεκαετία του 2000, η Κίνα ήταν αυτή που επικρατούσε στην παραγωγή λευκού ταλκ. Ωστόσο, οι κινεζικές εξαγωγές άρχισαν να μειώνονται όσο αυξανόταν η κατανάλωση του ταλκ από την Κίνα, συνέπεια της ανόδου της κινεζικής οικονομίας και του όποιου βιοτικού επιπέδου στη χώρα. Οι βιομήχανοι αναγκάσθηκαν να στραφούν προς νέα κοιτάσματα. Οι εξαγωγές ακατέργαστου ταλκ από το Πακιστάν και το Αφγανιστάν, οι οποίες προορίζονταν κυρίως για την κατασκευή μπογιάς και κεραμικής, εξαπλασιάστηκαν μεταξύ του 2010 και του 2013.

ΧρηματισμόςΗ ιταλική εταιρεία παραγωγής ταλκ «ΙΜΙ FABI» ενώθηκε το 2012 με τον πακιστανικό όμιλο «OMAR GROUP» και δημιούργησαν την κοινή θυγατρική «IMI OMAR PRIVATE LIMITED», η οποία διαθέτει ένα εργοστάσιο διαλογής και άλεσης του ταλκ στην παραλιακή πόλη Karachi του Πακιστάν.Σύμφωνα με πληροφορίες, αυτή η κοινοπραξία κατέβαλλε στον κυβερνήτη της Επαρχίας Ν Nangarhar, SALEEM KHAN KUNDUZI, μέσω των μεσαζόντων της, ένα σταθερό ποσό για κάθε φορτηγό που μετέφερε φορτίο, σε αντάλλαγμα για την απόκτηση αδειών εκμετάλλευσης των ορυχείων ταλκ σε αυτή την περιοχή. Η καταβολή αυτών των χρηματικών ποσών διήρκησε, τουλάχιστον έως την παραίτησή του στις 02/10/16. To αφγανικό «Εθνικό Συμβούλιο Ασφάλειας» (NSC) χορήγησε στις αρχές του τρέχοντος έτους τις άδειες σε εκπροσώπους του ομίλου OMAR στην Επαρχία Nangarhar. Oi άδειες αυτές προβλέπουν την εξόρυξη μόνο 100.000 τόνων. Στην πραγματικότητα, ένα εκατομμύριο τόνοι εικάζεται ότι έχουν εξορυχθεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών.

Πολλοί είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι που χρηματίστηκαν στα τελωνεία, στο κτηματολόγιο, στην Αστυνομία και στο Υπουργείο Ορυκτών Πόρων, προκειμένου να επιτρέψουν την άνθηση αυτού του εμπορίου. Ο Δντής της «OMAR GROUP», NADEEM OMAR, παραδέχεται ότι προμηθεύεται από «4 τοπικούς διανομείς» του Αφγανιστάν, αλλά ισχυρίζεται ότι δεν είχε καμία επαφή με τις κυβερνητικές ή τοπικές Αρχές.

«Απόδειξη καταβολής διοδίων»

Το εργοστάσιο στο Karachi, συνιδιοκτήτρια του οποίου είναι η ιταλική εταιρεία «ΙΜΙ FABI», αλέθει τα πετρώματα του ταλκ προτού εξαγάγει ένα μέρος από την πούδρα προς ένα άλλο εργοστάσιο στην Ιταλία, που με τη σειρά του το επεξεργάζεται. Στη συνέχεια, η πούδρα πωλείται στην Ευρώπη και κυρίως στη Γαλλία. Ο CORRADO FABI, Γενικός Δντής της «IMI FABI», «δεν πιστεύει» ότι χρηματίζονται Αφγανοί αξιωματούχοι και διαβεβαιώνει ότι «όλοι οι μεγάλοι παραγωγοί παγκοσμίως προμηθεύονται πλέον από το Πακιστάν και το Αφγανιστάν».

Οι Taliban και η «IS» λαμβάνουν και εκείνοι χρήματα εν είδει φόρου από αυτό το εμπόριο όταν τα πετρώματα μεταφέρονται από το Αφγανιστάν προς το Πακιστάν. Στα περίχωρα της πρωτεύουσας της Επαρχίας Nangarhar, Jalalabad, μηχανήματα ρωσικής κατασκευής της δεκαετίας του ’70 φορτώνουν τα λευκά ορυκτά σε φορτηγά και κατευθύνονται προς την Peshawar, στο βόρειο τμήμα του Πακιστάν.
Κατά την αναχώρησή τους από τα ορυχεία, οι οδηγοί των φορτηγών λαμβάνουν «απόδειξη καταβολής διοδίων», που θα τους επιτρέψει να περάσουν από τα σημεία ελέγχου των Taliban. Οι εκπρόσωποι των Taliban συλλέγουν τον φόρο από την άλλη πλευρά της μεθορίου μεταξύ του Αφγανιστάν και του Πακιστάν, στην Peshawar, σε απόσταση 2,5 ωρών από την Jalalabad. Οι συναλλαγές πραγματοποιούνται σε έναν δημόσιο χώρο, την ημέρα, ακριβώς δίπλα από το γνωστό και επιβλητικό τέμενος Speen Jumat.

H εξόρυξη του ταλκ επιτρέπει τη διαβίωση 5.000 οικογενειών

Ο OMAR εξηγεί ότι δεν ρώτησε ποτέ τους προμηθευτές του αν πρέπει ή όχι να καταβάλει ένα ποσό στους Taliban και στην «IS». H Έκθεση περιγράφει ένα ανεπίσημο διακριτικό σύστημα μεταφοράς χρημάτων, βασιζόμενο απολύτως στην εμπιστοσύνη, το «hawala». Τα χρήματα καταβάλλονται, συνήθως μετρητά, σε έναν πράκτορα που με ένα απλό τηλεφώνημα ζητεί από έναν εξ αποστάσεως συνεργάτη να πληρώσει τον τελικό αποδέκτη.Εκατομμύρια δολάρια δύνανται να μεταφερθούν κατ’ αυτόν τον τρόπο από το Karachi στην Jalalabad ή στην Peshawar, χωρίς να αφήσουν κανένα ίχνος.

Ανησυχώντας για τις επιπτώσεις της διαμάχης με τους Taliban, η Kabul απαγόρευσε τις εξαγωγές ορυκτού πριν από δύο χρόνια και τις επέτρεψε εκ νέου στις αρχές του τρέχοντος έτους. O OMAR δηλώνει ότι οι εξαγωγές από το εργοστάσιό του μειώθηκαν από τους 100.000 τόνους ετησίως σε μόνο 20.000-25000 τόνους το 2015. Ο ίδιος αντιδρά λέγοντας πως η απαγόρευση των εξαγωγών δεν βοηθά το Αφγανιστάν, το οποίο δεν έχει τη δυνατότητα να μετατρέψει τα πετρώματα σε σκόνη, προσθέτοντας ότι η εξόρυξη επιτρέπει σε 5.000 οικογένειες να ζουν, οι οποίες δεν θα είχαν άλλη επιλογη από το να καλλιεργούν όπιο. Στην πραγματικότητα, η εξόρυξη και η εξαγωγή δεν σταμάτησαν ποτέ, ακόμη και κατά την απαγόρευση. Είναι δύσκολο να διαχειριστεί κανείς την περιοχη που ελέγχεται εν μέρει από τους Taliban και την «IS», γεγονός που δεν επιτρέπει κανένα έλεγχο. Αυτό από μόνο του ανατρέπει τα όσα ισχυρίζεται ο OMAR, αφού αν οι εξτρεμιστές επιθυμούσαν περισσότερη παραγωγή οπίου θα ήταν πολύ εύκολο να μεταφέρουν τις ανωτέρω οικογένειες ή μέρος αυτών σε άλλο οικονομικό τομέα των δραστηριοτήτων τους.

Προς επίρρωση των ανωτέρω, το αφγανικό Υπουργείο Ορυκτών Πόρων, δηλώνει με έκδηλη πικρία πως οι Taliban επισκέπτονται ορισμένες φορές τα ορυχεία και προσπαθούν να βελτιώσουν τους τρόπους εξόρυξης. ‘Οταν ένας υπάλληλος επιχείρησε να σταματήσει φορτηγά που μετέφεραν ταλκ στην Nangarhar, αναγκάσθηκε να οπισθοχωρήσει επειδή δέχθηκε επίθεση. Οι επιθεωρητές των ορυχείων δεν τολμούν καν να μεταβούν σε αυτή την περιοχη.

Η παράνομη εξόρυξη προστατεύεται από τις Αρχές των Επαρχιών και από τους ενόπλους, με τη στήριξη του τοπικού πληθυσμού. Οι μόνοι που ελέγχουν την εξόρυξη είναι πακιστανικές εταιρείες και οι Αφγανοί μεσάζοντές τους. Υπάρχουν πολλές άλλες επιχειρήσεις πέραν από τον όμιλο του OMAR, που καθιστούν την κατάσταση περίπλοκη για να ελεγχθεί, αφού το εμπόριο του ταλκ αποτελεί μέσο πλουτισμού των Taliban και της “IS” στην περιοχή.

Η περίπτωση του ταλκ δεν είναι μεμονωμένη. Το Αφγανιστάν διαθέτει πολλά αποθέματα ορυκτών, από χαλκό έως χρυσό και λίθιο που χρησιμοποιείται στις μπαταρίες των κινητών τηλεφώνων. Στην Επαρχία Helmand, το μάρμαρο είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή χρηματοδότησης των Taliban.Στην Επαρχία Badakbsban, οι Δυνάμεις Ασφαλείας, οι ιδιωτικές πολιτοφυλακές και οι ένοπλοι επωφελούνται όλοι από το εμπόριο του ημιπολύτιμου πετρώματος λάπις λάζουλι, σύμφωνα και με τον Δντη της ΜΚΟ «Integrity Watch Afghanistan», Ikram Afzali.Οι ορυκτοί πόροι της χώρας, οι οποίοι εκτιμώνται στα $1 τρις έχουν καταστεί κατάρα για το Αφγανιστάν. Το λαθρεμπόριο χρηματοδοτεί έναν εμφύλιο πόλεμο που έχει στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 1600 αμάχους και έχει οδηγήσει στον εκτοπισμό 158000 κατοίκων, μόνο το πρώτο εξάμηνο του έτους.

Η διαφάνεια είναι η μόνη λύση

Πριν από λίγους μήνες η Ε.Ε. έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου. Συγκεκριμένα το Μάιο τρέχοντος έτους ο Ειδικός Απεσταλμένος της Ε.Ε. στο Αφγανιστάν, Franz Michael Skjold Mellbin, εξέφρασε την ανησυχία του για την παράνομη εξόρυξη ορυκτών, τονίζοντας ότι απειλείται μακροπρόθεσμα το μέλλον του Αφγανιστάν. Μόνο το 8% των εξορύξεων εικάζεται ότι είναι νόμιμο. Το αφγανικό κράτος κέρδισε από αυτούς τους πόρους μόνο $ 30.000.000 το 2015. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα χαμηλό ποσό σε σχέση με τα κέρδη που αποφέρει στους Taliban, για τους οποίους είναι η δεύτερη πηγή χρηματοδότησης μετά τα ναρκωτικά.

Η προσπάθεια ελέγχου της περιοχής αποδεικνύεται ολότελα αποτυχημένη για το επίσημο κράτος του Αφγανιστάν, όπως παραδέχτηκε και ο Υπουργός Ορυκτών Πόρων, Daud Shah Saba, λίγους μήνες πριν την παραίτησή του. Η πίεση που άσκησε η Διεθνής Κοινότητα δεν ήταν αρκετά έντονη και συντονισμένη ώστε να ωθήσει το Αφγανιστάν να αλλάξει τη νομοθεσία του.

Και όμως η Διεθνής Κοινότητα έχει χορηγήσει οικονομική βοήθεια έως τώρα για τη βελτίωση της διακυβέρνησης σε ό,τι αφορά τον τομέα των μεταλλείων. Έχουν χορηγηθεί 500 εκατ. δολ. Και το καίριο ερώτημα που αναδύεται είναι σε τι χρησίμευσαν. Σύμφωνα με Έκθεση του Γενικού Επιθεωρητή για την ανοικοδόμηση στο Αφγανιστάν, που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο, οι ΗΠΑ απώλεσαν τουλάχιστον $ 215.000.000 σε προγράμματα που προορίζονται για την ανάπτυξη της εξορυκτικής βιομηχανίας της χώρας. Τον Σεπτέμβριο διαπιστώθηκε ότι η χορήγηση δεκάδων δις δολ. στην αφγανική οικονομία, συνοδευόμενη από την περιορισμένη δυνατότητα δαπανών της Κυβέρνησης, αύξησε τις πιθανότητες διαφθοράς.

Σύμφωνα με την «INTEGRITY WATCH AFGHANISTAN», η λύση δεν μπορεί να είναι άλλη από τη διαφάνεια. Η MKO τάσσεται υπέρ της δημοσιοποίησης του κύκλου εργασιών του κάθε μεταλλείου καθώς και των συμβάσεων παραχώρησης. Το 2010, οι ΗΠΑ ψήφισαν τον νόμο «DODD-FRANK», ο οποίος επιβάλλει στις αμερικανικές εταιρείες τη «δέουσα επιμέλεια» σε ό,τι αφορά τον εφοδιασμό τους με 4 ορυκτά (βολφράμιο, ταντάλιο, χρυσό και κασσιτερίτη) από την Αφρική, η εξόρυξη των οποίων χρηματοδοτεί τις ένοπλες συγκρούσεις. Για το Αφγανιστάν, όμως, δεν έχει γίνει τίποτα τέτοιο.

Φέτος, η Ε.Ε. εφάρμοσε νόμους, πολύ λιγότερο φιλόδοξους, επιβάλλοντας αυτή τη «δέουσα επιμέλεια» μόνο στους μεσάζοντες, όπως τα χυτήρια και τους εισαγωγείς αυτών των 4 ορυκτών. H ίδια αρχή θα μπορούσε να ισχύσει και για τα ορυκτά μεγάλης αξίας, όπως το λάπις λάζουλι του Αφγανιστάν, αλλά θα είναι δύσκολο για τις επιχειρήσεις να ελέγχουν εντός της αλυσίδας εφοδιασμού τους την προέλευση κάποιας πρώτης ύλης, όπως το ταλκ που έχει πολύ μικρότερη αξία. Προς το παρόν, αυτή η αρχή δεν εφαρμόζεται για κανέναν ορυκτό πόρο, η εξόρυξη του οποίου ματώνει το Αφγανιστάν. Για άλλη μία φορά ο κόσμος γίνεται μάρτυρας της παγκόσμιας αισχροκέρδειας και αδιαφορίας, μπροστά στα «νέα ματωμένα διαμάντια»

geopolitics.com.gr