Όνειρο... θερινής νύκτας η πλήρης απασχόληση στην Ελλάδα

Με ευέλικτες μορφές εργασίας, όπως η μερική απασχόληση και η εκ περιτροπής εργασία, γίνεται η πλειοψηφία των προσλήψεων το τελευταίο διάστημα από τις επιχειρήσεις.

Οι περισσότερες εταιρείες επιλέγουν εδώ και καιρό να κάνουν τις προσλήψεις τους με βάση τις ανάγκες που έχει η εταιρεία τους, ζητώντας ουσιαστικά να καλύπτονται οι θέσεις εργασίας στις ημέρες και τις ώρες που υπάρχει η μεγαλύτερη ζήτηση.

Όπως αναφέρει σε ρεπορτάζ του το «Έθνος» για μεγάλη μερίδα εργαζομένων, έχει πλέον καταργηθεί στην πράξη το λεγόμενο πενθήμερο ή το 8ωρο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για τις συνολικές τους οικονομικές απολαβές.

Αποτελεί κοινό μυστικό άλλωστε πως, από τη στιγμή που ξεκίνησε η κρίση στη χώρα μας, το εργασιακό τοπίο στην Ελλάδα έχει αλλάξει... άρδην, με το ποσοστό της μερικής απασχόλησης (αλλά και της εκ περιτροπής εργασίας) να ενισχύεται διαρκώς, ακολουθώντας σε μεγάλο βαθμό το «πρότυπο» των δυτικοευρωπαϊκών χωρών, οι οποίες εμφανίζουν αντίστοιχα ποσοστά που «παίζουν» μεταξύ 14% και 38,5%!

Μόνο τα τελευταία οκτώ χρόνια -κατά τα οποία η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε ύφεση- το ποσοστό της μερικής απασχόλησης έχει σχεδόν διπλασιαστεί καθώς από τα επίπεδα του 5,5% (που ήταν στο γ' τρίμηνο του 2008) βρίσκεται πλέον σε διψήφια επίπεδα. Την ίδια περίοδο, οι μισθοί έχουν υποχωρήσει σε ποσοστά άνω του 20%, γεγονός το οποίο επιβεβαιώνει και τη δραματική συρρίκνωση της αγοραστικής δύναμης των Ελλήνων.

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, το 2015 το ποσοστό μερικής απασχόλησης στην ΕΕ-28 διαμορφώθηκε στο 17,2% από 15,8% το 2005, ενώ η Ελλάδα σκαρφάλωσε στο 11,1% από 6,4% δέκα χρόνια πριν.

Τα τελευταία στοιχεία του Πληροφοριακού Συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» για το επτάμηνο του 2016 δείχνουν αύξηση της μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα σε ποσοστό 36,2% από την αντίστοιχη περσινή περίοδο, με το 52% των νέων προσλήψεων ωστόσο να αφορά σε συμβάσεις μερικής απασχόλησης ή εκ περιτροπής εργασίας.

Πιο αναλυτικά, τον Ιούλιο καταγράφηκε αύξηση της μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, καθώς προέκυψε θετικό ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων κατά 19.281 θέσεις εργασίας. Ο Ιούλιος είναι ο έκτος κατά σειρά μήνας που παρουσιάζει θετικό ισοζύγιο στις ροές μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα. Συνολικά στο επτάμηνο, το ισοζύγιο διαμορφώνεται σε 253.945 νέες θέσεις εργασίας από 186.465 θέσεις πέρυσι.

Ωστόσο, από τα στοιχεία του επταμήνου προκύπτει ότι το 51,98% των προσλήψεων αφορούν σε συμβάσεις μερικής απασχόλησης ή εκ περιτροπής εργασία και το 48,02% των προσλήψεων αφορά συμβάσεις πλήρους απασχόλησης. Ειδικά σε ό,τι αφορά στον Ιούλιο, μια στις δύο από τις 201.793 προσλήψεις έγινε με συμβάσεις μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης. Αναλυτικότερα, σε 201.793 προσλήψεις που έλαβαν χώρα τον Ιούλιο, το 38,87% αφορούσε μερική απασχόληση και το 15,29% εκ περιτροπής εργασία. Αξιοσημείωτο είναι ακόμη το γεγονός ότι οι εργοδότες επιλέγουν να προσλάβουν στις δουλειές τους νεότερους σε ηλικία εργαζομένους, κυρίως κάτω των 30 ετών, έναντι των μεγαλύτερων σε ηλικία, αφού αυτοί τους κοστίζουν περισσότερα χρήματα. Μόνο τον Ιούλιο, πραγματοποιήθηκαν 22.533 προσλήψεις εργαζομένων από 15 έως 24 ετών και 2.004 προσλήψεις στις ηλικίες 25 έως 29 ετών.

Ο «χάρτης»

Σχεδόν 100.000 εργαζόμενοι σε τουρισμό και εστίαση εργάζονται με συμβάσεις μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης

Ενδεικτικά της νέας τάσης που διαμορφώνεται στο εγχώριο εργασιακό περιβάλλον είναι και τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, σύμφωνα με τα οποία, στο α' τρίμηνο του 2016 οι απασχολούμενοι μερικής απασχόλησης στη χώρα μας έφθαναν τα 351.700 άτομα επί συνόλου 3.606.300 εργαζομένων, δηλαδή με ποσοστό 9,8%. Από αυτούς, οι 241.300 επέλεξαν τη μερική επειδή δεν μπορούσαν να βρουν εργασία πλήρους απασχόλησης, οι 14.800 επειδή παρακολουθούσαν μαθήματα ή εκπαιδεύονταν, οι 8.700 επειδή φρόντιζαν παιδιά ή εξαρτώμενους ενήλικες και οι υπόλοιποι για διάφορους λόγους.

Σε επίπεδο κλάδων, η μερική απασχόληση συναντάται κυρίως στον κλάδο του Εμπορίου (χονδρικού και λιανικού) ο οποίος συγκεντρώνει περίπου το 20% (70.300 άτομα). Ακολουθούν οι υπηρεσίες παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης (με 57.800 άτομα), ο κλάδος της Εκπαίδευσης (39.900 άτομα) και ο πρωτογενής τομέας, με 35.700 άτομα να έχουν μερική απασχόληση σε γεωργία, αλιεία και δασοκομία. Στη συνέχεια βρίσκουμε τους κλάδους των Κατασκευών (22.000 άτομα), της Μεταποίησης (19.800), επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες (19.400) και δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών (18.000 άτομα).

Αναφορικά με το μορφωτικό επίπεδο των ατόμων με μερική απασχόληση σημειώνεται ότι ένας στους τρεις περίπου έχει απολυτήριο Λυκείου (127.600 άτομα), 23,85% εξ αυτών (83.900) είναι απόφοιτοι ανωτέρων σχολών, 25,61% (90.100 άτομα) έχουν απολυτήριο Γυμνασίου ή Δημοτικού, ενώ υπάρχουν και 9.100 άτομα (2,6%) με Μεταπτυχιακό τίτλο που απασχολούνται σε συνθήκες μερικής απασχόλησης.

Εντυπωσιακά είναι και τα στοιχεία που αφορούν τη σύγκριση του εργασιακού περιβάλλοντος στην Ελλάδα με άλλες χώρες. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, το 2015 το ποσοστό μερικής απασχόλησης στην ΕΕ-28 διαμορφώθηκε στο 17,2% από 15,8% το 2005, ενώ η Ελλάδα σκαρφάλωσε στο 11,1% από 6,4% δέκα χρόνια πριν. Στην Ευρώπη, τα υψηλότερα ποσοστά τα συναντάμε σε Ολλανδία (38,5%), Ηνωμένο Βασίλειο (24%), Ιρλανδία (23,3%), Γερμανία (22,4%) και Αυστρία, ενώ τα χαμηλότερα (μονοψήφια ποσοστά) στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ. Τα χαμηλότερα ποσοστά μερικής καταγράφουν η Βουλγαρία (1,9%), η Ρουμανία (4,2%), η Ρωσία (4,2%), η Ουγγαρία (4,4%), η Τσεχία (4,7%) και η Κροατία (5,6%).

ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Την περίοδο κατά την οποία η ανεργία στην Ελλάδα βρέθηκε στο υψηλότερο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, οι μισθοί στη χώρα μας γνώρισαν τη μεγαλύτερη πτώση. Κατά την περίοδο 2010-2015, οι μέσες πραγματικές αποδοχές στην Ελλάδα υποχώρησαν σε ποσοστό 20,1%, ενώ στις χώρες της Ευρωζώνης σημειώθηκε αύξηση της τάξης του 2,8%.

Ειδικότερα, σημαντικές σωρευτικές αυξήσεις, που κυμαίνονται από 7,4% έως 40,5% των μέσων πραγματικών μισθών, σημειώνονται σε χώρες της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης (Σλοβακία, Πολωνία, Βαλτικές Χώρες και Βουλγαρία). Αυξήσεις παρατηρούνται επίσης σε χώρες όπως η Σουηδία (9,1%), η Γερμανία (6,9%), η Γαλλία (6,7%), το Λουξεμβούργο (5,8%), η Τσεχία (5,7%) και η Μάλτα (4,8%).

Αντίθετα, κατά την ίδια περίοδο, μικρές σχετικά σωρευτικές μειώσεις των μέσων πραγματικών αποδοχών σημειώνονται σε χώρες όπως η Αυστρία (0,5%), η Ιταλία (1,8%), η Ρουμανία (1,9%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (3,7%), ενώ πολύ μεγαλύτερες σωρευτικές μειώσεις σημειώνονται στην Ιρλανδία (4,1%), στην Ισπανία (4,2%), στην Ουγγαρία (5,9%), στην Κροατία (6,4%) στην Πορτογαλία (7,5%), και ιδιαίτερα στην Κύπρο (10,4%) και στην Ελλάδα (20,1%).