H E.E. έδωσε πολλά, η Βρετανία πήρε λίγα

Στον λάκκο που έσκαψε ο ίδιος πέφτει ο Κάμερον, ο οποίος, μπορεί να απέσπασε κάποιες τεχνικές εξαιρέσεις από την Ε.Ε., όμως πυροδότησε εσωκομματικές τριβές, ενώ όσα κέρδισε, δεν φαίνεται να συγκινούν τη βρετανική κοινή γνώμη εν όψει του δημοψηφίσματος της 23ης Ιουνίου. 

 

Ο Βρετανός πρωθυπουργός προσπάθησε όλο το διάστημα μέχρι τις τελικές συνομιλίες με την Ε.Ε. να εκβιάσει καταστάσεις, βάζοντας στο τραπέζι το Brexit, με τις βαριές συνέπειες που θα έχει για τη βρετανική και ευρωπαϊκή οικονομία, ως απειλή, ωστόσο όσα πήρε δεν θεωρούνται επαρκή. Και το βασικότερο; Αφήνουν μάλλον αδιάφορους τους Βρετανούς ψηφοφόρους. Ο Κάμερον κέρδισε, αλλά η νίκη του δεν έχει αντίκρισμα. 

 

Με λίγα λόγια, ο Βρετανός πρωθυπουργός ρίσκαρε πολλά για πενιχρά οφέλη. Το δημοψήφισμα μοιάζει πλέον με βόμβα που μπορεί να εκραγεί στα χέρια του, αφού η στερλίνα πιέζεται και ο κίνδυνος Brexit αυξήθηκε άμεσα, από 20% στο 40%, σύμφωνα με τον όμιλο Citi, αν και μια δημοσκόπηση των «Times» χθες ήταν πιο καθησυχαστική. 

 

Το μείζον πρόβλημα για τον Κάμερον, πέρα από τις αντιδράσεις που ξέσπασαν στο κόμμα του και τις προειδοποιήσεις για υποβάθμιση της οικονομίας από τον οίκο Moody’s, είναι ο εκνευρισμός του Λευκού Οίκου. Οι ΗΠΑ θέλουν την Ευρώπη ενιαία πάση θυσία, για να επιτευχθεί ο στόχος της Διατλαντικής Συμμαχίας Εμπορίου. Ένα ενδεχόμενο Brexit είναι αρκετό από μόνο του για να τινάξει όλα τα αμερικανικά σχέδια στον αέρα. 

 

Παραθυράκια

Από την άλλη πλευρά, η Ε.Ε. έδωσε στον Κάμερον το καθεστώς εξαίρεσης, για να το «πουλήσει» ως επιτυχία στην κοινή γνώμη της χώρας του, όμως έτσι η Ένωση άνοιξε παραθυράκια για παρόμοιες διεκδικήσεις κι από άλλα μέλη της. Υπάρχει, ωστόσο, κάτι ακόμα χειρότερο. Η δήθεν σκληρή κι άκαμπτη σε αιτήματα άλλων χωρών Ευρωπαϊκή Ένωση έδειξε πόσο τρέμει το Brexit. Με το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες να υποχωρούν στο αίτημα της Βρετανίας για ειδικό καθεστώς, προκαλώντας ερωτήματα για το κατά πόσο τελικά παραμένει ζωντανή η προοπτική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. 

 

Η φανερή αμηχανία της Ε.Ε. φαίνεται και από τις δηλώσεις Μοσκοβισί, με τον επίτροπο Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων να παραδέχεται ότι δεν υπάρχει «Plan B» σε περίπτωση που επικρατήσει το Brexit στο δημοψήφισμα. Ανάλογη θέση εξέφρασε και ο Κάμερον, που απέκλεισε δεύτερο δημοψήφισμα. Η απορία που προκύπτει, είναι τι ακριβώς θα συμβεί αν όντως κερδίσει το Brexit, από τη στιγμή που Ε.Ε. και Βρετανία, μόλις τέσσερις μήνες πριν από το δημοψήφισμα, έχουν πλάνο μόνο για την παραμονή της χώρας στην Ε.Ε. Κανείς δεν δείχνει έτοιμος να διαχειριστεί την επόμενη μέρα ενός «“Όχι” στην Ένωση». 

 

Προς το παρόν, πάντως, ο Κάμερον έχει πιο πρακτικά προβλήματα να λύσει. Και συγκεκριμένα τον εμφύλιο που ξέσπασε στη βρετανική κυβέρνηση και στο κόμμα του, καθώς έξι υπουργοί που υποστηρίζουν το Brexit τού επιτέθηκαν για τη συμφωνία. Η «ανταρσία» έγινε όταν το Υπουργικό Συμβούλιο συνεδρίασε το περασμένο Σάββατο. Ήταν, μάλιστα, η πρώτη φορά που συγκλήθηκε Υπουργικό Συμβούλιο Σάββατο, από τον πόλεμο των Φώκλαντς.

 

Κατά τη διάρκεια του ιστορικού συμβουλίου ο Κάμερον παρομοίασε το Brexit με «άλμα στο σκοτάδι». Ακόμα πάντως και ο στενός συνεργάτης του Κρις Γκρέιλινγκ τον άδειασε: «Η συμφωνία για περιορισμό των επιδομάτων των μεταναστών δεν θα έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα γιατί πρακτικά θα υπερκαλυφθεί από την απόφαση του υπουργού Οικονομικών Όσμπορν να αυξήσει τον κατώτατο μισθό». 

 

Οι «Sunday Times» υπολογίζουν ότι συνολικά 144 συντηρητικοί βουλευτές αντιτίθενται στη συμφωνία Κάμερον και θα ψηφίσουν υπέρ του Brexit. Πάντως, ο πρωθυπουργός απέκλεισε το ενδεχόμενο παραίτησής του αν χάσει στο δημοψήφισμα. 

 

Η καμπάνια των ευρωσκεπτικιστών της Βρετανίας, πέρα από το θέμα των μεταναστών, επικεντρώνει και στο ότι η χώρα πληρώνει πάρα πολλά για την ιδιότητα του μέλους της Ε.Ε. Η Βρετανία, όμως, κατατάσσεται μόλις 8η στην καθαρή συνεισφορά ανά άτομο στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Συν τοις άλλοις, ακόμα κι αν φύγει από την Ε.Ε., θα συνεχίσει να συνεισφέρει στον προϋπολογισμό, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση απαιτεί χρήματα για να έχει μια χώρα μη μέλος της πρόσβαση στην ενιαία αγορά. Όμως την ίδια στιγμή η Βρετανία θα χάσει τα ευρωπαϊκά κονδύλια για αγρότες, πανεπιστήμια, έρευνα κ.λπ.

 

Τι ήθελε και τι πήρε

Κατά πόσο η συμφωνία στις Βρυξέλλες ταιριάζει με αυτά που αρχικώς ήθελε να πετύχει ο Κάμερον;

 

ΠΡΟΝΟΙΑ

Τι ήθελε: Οι μετανάστες από την Ευρωπαϊκή Ένωση να μην έχουν για τέσσερα χρόνια δικαίωμα σε εργασιακά επιδόματα. Το συγκεκριμένο φρένο επιδομάτων να διαρκέσει για 13 χρόνια.

Τι πήρε: Η Μ. Βρετανία θα μπορέσει να εφαρμόσει το «φρένο» για εφτά χρόνια. Όμως δεν περιλαμβάνονται όσοι ήδη βρίσκονται και εργάζονται στη Βρετανία και δεν θα εφαρμοστεί νωρίτερα από τον επόμενο χρόνο.

 

ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΩΝ

Τι ήθελε: Το προεκλογικό μανιφέστο του κόμματος Κάμερον υποσχόταν ότι θα πάψουν να καταβάλλονται επιδόματα παιδιών σε εργαζομένους από την Ε.Ε. των οποίων τα παιδιά έχουν παραμείνει πίσω στην πατρίδα τους.

Τι πήρε: Οι καταβολές σε νέους μετανάστες θα συνδέονται με το κόστος ζωής στις πατρίδες τους (χώρες προέλευσης). Το μέτρο αυτό θα εφαρμοστεί από το 2020 για τους εργαζόμενους μετανάστες στη Βρετανία, κίνηση που αποτελεί σημαντική παραχώρηση στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.

 

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Τι ήθελε: Για τον υπουργό Οικονομικών Τζορτζ Όσμπορν, το θέμα της προστασίας του Σίτι και της εποπτείας των χρηματοπιστωτικών θεσμών από αποφάσεις που παίρνουν οι χώρες της ευρωζώνης ήταν το σημαντικότερο ζήτημα.

Τι πήρε: Η Βρετανία απέσπασε μια μάλλον αόριστη υπόσχεση για διασφάλιση της «συνύπαρξης μεταξύ δύο διαφορετικών προοπτικών». Η Βρετανία θα μπορεί να σταματήσει ορισμένες αποφάσεις των 19 χωρών της ευρωζώνης και να εξαναγκάσει τη διενέργεια συζήτησης σε Σύνοδο Κορυφής των «28», όμως δεν έχει δικαίωμα βέτο.

 

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΚΑΙ ΒΡΕΤΑΝΙΑ

Τι ήθελε: Η Μ. Βρετανία αυστηρά επέμενε σε εξαίρεσή της από τον ιστορικό στόχο της Ε.Ε. για μεγαλύτερη ενσωμάτωση - ολοκλήρωση. 

Τι πήρε: Η συμφωνία κατά λέξη αναφέρει: «Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν δεσμεύεται σε περαιτέρω πολιτική ενσωμάτωση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αναφορές σε ακόμη στενότερη ένωση δεν ισχύουν για το Ηνωμένο Βασίλειο».