BRICS: Επιτέλους, ένας αξιόπιστος αντίπαλος του G7!

BRICS: Επιτέλους, ένας αξιόπιστος αντίπαλος του G7!

Πηγή: Σεργκέι Στρόκαν, Βλαντίμιρ Μιχέγεφ

Τζούλια Λιακοπούλου

Είναι βέβαιο ότι η Ρωσία βγαίνει ωφελημένη από τη σύνοδο κορυφής των BRICS στην Ουφά, όχι μόνο οικονομικά και πολιτικά, αλλά και στο πεδίο της αντιπαράθεσης με τη Δύση.  Είναι βέβαιο ότι η Ρωσία βγαίνει ωφελημένη από τη σύνοδο κορυφής των BRICS στην Ουφά, όχι μόνο οικονομικά και πολιτικά, αλλά και στο πεδίο της αντιπαράθεσης με τη Δύση. 

Ωστόσο, η ενδυνάμωση αυτής της χαλαρής συμμαχίας στη διεθνή σκηνή εξαρτάται από την ικανότητα και των πέντε μελών- χωρών να προχωρήσουν σε ουσιαστικές κινήσεις, απορρίπτοντας την εικόνα ενός μη-δυτικού VIP Golf Club. Έχοντας επίγνωση αυτού του διαρθρωτικού μειονεκτήματος, οι πέντε χώρες (Βραζιλία, Ρωσία, Κίνα Ινδία, Νότια Αφρική) συμφώνησαν στη διάσκεψη κορυφής στην Ουφά να βάλουν τις τελευταίες πινελιές για την ενεργοποίηση του Αποθεματικού Ταμείου Έκτακτης Ανάγκης 100 δις δολαρίων, από το οποίο κάθε κράτος μέλος θα μπορεί να αντλήσει βοήθεια σε περίπτωση οικονομικού προβλήματος, ξεκινώντας παράλληλα και τη λειτουργία της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας. Ακόμη περισσότερο, η ομάδα BRICS εξετάζει πλέον τις δυνατότητες για τη μεταρρύθμιση των συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών, χρησιμοποιώντας επίσης τα εθνικά νομίσματα για τις εμπορικές συναλλαγές.

Σε περίπτωση που αυτά τα σχέδια προχωρήσουν, θα σηματοδοτήσουν την απελευθέρωση της ομάδας από την τρέχουσα υπερβολική εξάρτηση από το δολάριο, και από τα στάνταρ και τις διαδικασίες του Δυτικού κυρίαρχου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι αυτές οι εξελίξεις στο εσωτερικό των BRICS θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως πρόκληση απέναντι στη «συναίνεση της Ουάσινγκτον» - θέτοντας ουσιαστικά την ατζέντα ενός πολυπολικού κόσμου - τα Δυτικά Μέσα Ενημέρωσης, δεν έδειξαν τη δέουσα προσοχή στη σύνοδο κορυφής της Ουφά.

Ο Αλέξανδρος Λουκίν, διευθυντής του Κέντρου σπουδών Ανατολικής Ασίας και Οργάνωσης της Συνεργασίας της Σαγκάης, στο Κρατικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας μας απαντά στο ερώτημα, εάν μπορούμε σήμερα βάσιμα να υποθέσουμε πως οι BRICS αναδεικνύονται σε εναλλακτική λύση απέναντι στις Δυτικές Κυρίαρχες Συμμαχίες.

ΑΠ.: «Δεν θα έλεγα ότι η BRICS είναι μια «εναλλακτική», από κάθε άποψη. Η βασική ιδέα που ένωσε αρχικά τις χώρες αυτές ήταν η επιθυμία για τη μεταρρύθμιση του συστήματος της παγκόσμιας διακυβέρνησης. Μια ιδέα κοινώς αποδεκτή, παρόλο που υπάρχουν σημεία διαφωνίας, ή κάποιες διαφορές. Τα μέλη της BRICS διαφέρουν σε εσωτερικές πολιτικές δομές, κοινωνικά ιδεώδη, πολιτικές, κ.λπ. Δεν υπάρχει η λεγόμενη δυτικού τύπου ιδεολογική ενότητα. Πρόκειται για μια ρεαλιστική ένωση πολλών μεγάλων χωρών, για να χειρίζονται συγκεκριμένα θέματα.

«Η σύνοδος κορυφής στην Ουφά σηματοδοτεί μια νέα εξέλιξη. Στην πραγματικότητα, οι BRICS προχωρούν σε πρακτικά βήματα προς τα εμπρός πολύ πιο γρήγορα από ό, τι ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης. Για παράδειγμα, ο SCO συζητάει πολύ καιρό τώρα για μια κοινή τράπεζα για όλους, χωρίς όμως να έχει προχωρήσει. Οι BRICS έχουν ήδη δημιουργήσει τη δική τους τράπεζα και σε λίγες ημέρες συνεδριάζει το Διοικητικό της Συμβούλιο. Επίσης έχουν λάβει και άλλα πολύ πρακτικά μέτρα».

ΕΡ.: Το γεγονός ότι και οι δύο σύνοδοι των BRICS και του SCO φιλοξενήθηκαν ταυτόχρονα στη ρωσική πόλη Ουφά συνιστά κάποια συμβολική χειρονομία;

ΑΠ.: «Η Ρωσία είναι Ευρασιατικό έθνος. Προς το παρόν, η Δύση, δηλαδή η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες, ασκούν έντονες πιέσεις στη Ρωσία σπρώχνοντάς την έξω από τον Ευρω-ατλαντικό χώρο, προς τον αναπτυσσόμενο κόσμο, στο συλλογικό Νότο. Η Ρωσία βρισκόταν σε μια μοναδική θέση πριν, ως μέλος και της G8 και των BRICS, και ως εκ τούτου αποτελούσε μια γέφυρα μεταξύ των δύο κόσμων. Τώρα, χωρίς τους G8, η Ρωσία αναλαμβάνει αυτό το ρόλο στο άξονα της Ασίας. Είναι σημαντικό για τη Ρωσία να δείξε ότι υπό τις σημερινές διεθνείς συνθήκες δεν είναι απομονωμένη».

Ορισμένοι σκεπτικιστές υποστηρίζουν ότι οι BRICS ακόμα μοιάζουν με ένα χάρτινο πύργο, χωρίς πραγματική δύναμη πυρός. Από την άλλη, υπάρχουν ειδικοί που υποστηρίζουν με θέρμη, ότι οι BRICS συνιστούν τον πυρήνα της νέας διακυβέρνησης της παγκόσμιας τάξης. Ποιος είναι άραγε πιο κοντά στην πραγματικότητα; Ο Τιμοφέι Μπορντατσιόφ, διευθυντής του Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Σπουδών που εδρεύει στην Ανώτατη Σχολή Οικονομικών της Μόσχας, απαντά:

«Η ένωση των BRICS έχει ήδη γίνει μια πολύ εποικοδομητική εναλλακτική λύση για το G7. Πρόκειται για ένα πολύ πιο δημοκρατικό θεσμό από την G7, και λιγότερο γραφειοκρατικό. Αυτό είναι καλό. Τα κράτη μέλη της BRICS θέλουν δύο πράγματα: πρώτον, να διαδραματίσουν ηγετικό ρόλο στις δικές τους περιοχές, και, δεύτερον, να παρουσιάσουν μια θετική εποικοδομητική εναλλακτική λύση για τις πολιτικές που ακολουθούνται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους της. Κατά την άποψή μου, ήρθε η ώρα για τους BRICS να προχωρήσουν και σε άλλες περιοχές αλληλεπίδρασης, για παράδειγμα, την οικονομική συνεργασία και την οικοδόμηση μιας νέας παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής αρχιτεκτονικής. Αυτό θα σήμαινε ότι οι χώρες BRICS έχουν μετακινηθεί από την απλή στάση της αντιπολίτευσης σε μια εποικοδομητική ατζέντα». 

Την παραμονή της συνόδου κορυφής, στο πρόγραμμα Inside Story του τηλεοπτικού καναλιού Al Jazeera English, συζητήθηκαν οι προκλήσεις για τη βιωσιμότητα της BRICS, από εμπειρογνώμονες όπως: ο αναλυτής από το Ηνωμένο Βασίλειο Andrew Leung, ειδικός στην εξωτερική πολιτική και την Κίνα, ο Aly-Khan Satchu, ειδικός στις αναδυόμενες αγορές και διευθύνων σύμβουλος της Rich Management στο Ναϊρόμπι, και ο Βλαντίμιρ Μιχέγεφ. Η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από τη δυναμική οικονομικής επέκτασης της ομάδας των BRICS.

Παρά τις σχετικές επιφυλάξεις του κ Satchu σχετικά με το επίπεδο πολυπλοκότητας της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας BRICS, αλλά και για την εστίασή της στην εγχώρια ζήτηση και όχι στη λειτουργία της ως παγκόσμιος δανειστής, ουδείς αμφιβάλλει για την στάση του ανερχόμενου μοντέλου των BRICS όσον αφορά στην ισότιμη και δίκαιη κατανομή των δανείων και των πιστώσεων. Ο κ Leung υιοθέτησε μάλιστα την πρόγνωση, ότι στο μέλλον τα δάνεια της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας χωρίς πολιτικούς όρους θα ευνοούνται από τις αναδυόμενες αγορές.

Συνολικά, παρά τη δικαιολογημένες επιφυλάξεις για το κατά πόσο οι πέντε χώρες έχουν κοινά εθνικά συμφέροντα, η σύνοδος κορυφής των BRICS στην Ουφά συνιστά μια ένδειξη ότι η εμφάνιση ενός πολυπολικού κόσμου δεν είναι μια θεωρητική φαντασίωση.